Приложение 15.
דאַרפֿן, טאָרן и טױגן
(Спряжение)
Настоящее время
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך טױגן |
איך טאָר |
איך דאַרף |
1-ое (я) |
|
דו טױגסט |
דו טאָרסט |
דו דאַרפֿסט |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) טױג |
ער (זי, עס) טאָר |
ער (זי, עס) דאַרף |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר טױגן |
מיר טאָרן |
מיר דאַרפֿן |
1-ое (мы) |
|
איר טױגט |
איר טאָרט |
איר דאַרפֿט |
2-ое (вы) |
|
זײ טױגן |
זײ טאָרן |
זײ דאַרפֿן |
3-ье (они) |
Прошедшее (простое) время
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך
האָב געטױ'גט |
איך
האָב געטאָ'רט |
איך
האָב געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
1-ое (я) |
|
דו האָסט געטױ'גט |
דו האָסט
געטאָ'רט |
דו האָסט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) האָט געטױ'גט |
ער (זי, עס) האָט
געטאָ'רט |
ער (זי, עס) האָט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר
האָבן געטױ'גט |
מיר
האָבן געטאָ'רט |
מיר
האָבן געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
1-ое (мы) |
|
איר האָט געטױ'גט |
איר האָט
געטאָ'רט |
איר האָט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
2-ое (вы) |
|
זײ האָבן געטױ'גט |
זײ האָבן געטאָ'רט |
זײ האָבן
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (они) |
Предпрошедшее время
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך
האָב געהאַ'ט געטױ'גט |
איך
האָב געהאַ'ט
געטאָ'רט |
איך
האָב געהאַ'ט געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
1-ое (я) |
|
דו האָסט
געהאַ'ט געטױ'גט |
דו האָסט
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
דו האָסט
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) האָט
געהאַ'ט געטױ'גט |
ער (זי, עס) האָט
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
ער (זי, עס) האָט
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר האָבן
געהאַ'ט געטױ'גט |
מיר
האָבן געהאַ'ט
געטאָ'רט |
מיר
האָבן געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָרפֿן] |
1-ое (мы) |
|
איר האָט
געהאַ'ט
געטױ'גט |
איר האָט
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
איר האָט
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָרפֿן] |
2-ое (вы) |
|
זײ האָבן
געהאַ'ט געטױ'גט |
זײ האָבן
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
זײ האָבן
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (они) |
Условное наклонение. Тип I
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך װאָלט געטױ'גט |
איך װאָלט געטאָ'רט |
איך װאָלט געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
1-ое (я) |
|
דו װאָלסט
געטױ'גט |
דו װאָלסט געטאָ'רט |
דו װאָלסט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) װאָלט
געטױ'גט |
ער (זי, עס) װאָלט געטאָ'רט |
ער (זי, עס) װאָלט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר װאָלטן
געטױ'גט |
מיר װאָלטן געטאָ'רט |
מיר װאָלטן
געדאַ'רפֿט
[געדאָרפֿן] |
1-ое (мы) |
|
איר װאָלט
געטױ'גט |
איר װאָלטן געטאָ'רט |
איר װאָלט
געדאַ'רפֿט
[געדאָרפֿן] |
2-ое (вы) |
|
זײ װאָלטן
געטױ'גט |
זײ װאָלטן געטאָ'רט |
זײ װאָלטן
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (они) |
Сослагательное наклонение*
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] טױגן |
איך װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] טאָרן |
איך װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] דאַ'רפֿן |
1-ое (я) |
|
דו װאָלסט
געװע'זט
[געװע'סט] טױגן |
דו װאָלסט
געװע'זט
[געװע'סט] טאָרן |
דו װאָלסט
געװע'זט
[געװע'סט] דאַ'רפֿן |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] טױגן |
ער (זי, עס) װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] טאָ'רן |
ער (זי, עס) װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] דאַ'רפֿן |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר װאָלטן
געװע'זט
[געװע'סט] טױגן |
מיר װאָלטן
געװע'זט
[געװע'סט] טאָרן |
מיר װאָלטן
געװע'זט
[געװע'סט] דאַ'רפֿן |
1-ое (мы) |
|
איר װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] טױגן |
איר װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] טאָרן |
איר װאָלט
געװע'זט
[געװע'סט] דאַ'רפֿן |
2-ое (вы) |
|
זײ װאָלטן
געװע'זט
[געװע'סט] טױגן |
זײ װאָלטן
געװע'זט
[געװע'סט] טאָרן |
זײ װאָלטן
געװע'זט
[געװע'סט] דאַ'רפֿן |
3-ье (они) |
* –
используется крайне редко. Используется для образования сослагательного
наклонения. На русский язык можно перевести, как «Если бы я + форма
3-его лица прошедшего времени глагола, что…». В
разговорном языке вместо этой формы наклонения, в основном, используется
условное наклонение.
Условное наклонение. Тип II**
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך װאָלט געהאַ'ט געטױ'גט |
איך װאָלט געהאַ'ט
געטאָ'רט |
איך װאָלט געהאַ'ט געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
1-ое (я) |
|
דו װאָלסט
געהאַ'ט געטױ'גט |
דו װאָלסט
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
דו װאָלסט
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) װאָלט
געהאַ'ט געטױ'גט |
ער (זי, עס) װאָלט
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
ער (זי, עס) װאָלט
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное лицо |
|||
|
מיר װאָלט
געהאַ'ט געטױ'גט |
מיר װאָלטן
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
מיר װאָלטן
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָרפֿן] |
1-ое (мы) |
|
איר װאָלט
געהאַ'ט
געטױ'גט |
איר װאָלט
געהאַ'ט
געטאָ'רט |
איר װאָלט
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָרפֿן] |
2-ое (вы) |
|
זײ װאָלטן
געהאַ'ט געטױ'גט |
זײ װאָלטן געהאַ'ט
געטאָ'רט |
זײ װאָלטן
געהאַ'ט
געדאַ'רפֿט
[געדאָ'רפֿן] |
3-ье (они) |
** –
используется крайне редко. Используется для образования условного наклонения
прошедшего времени. На русский язык можно перевести, как «я +
глагол (форма 3-ье лицо прошедшего времени) бы». В
литературном языке вместо этой формы наклонения, в основном, используется предпрошедшее
время.
Многократное прошедшее время
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך פֿלעג טױגן |
איך פֿלעג טאָרן |
איך פֿלעג דאַרפֿן |
1-ое (я) |
|
דו
פֿלעגסט טױגן |
דו
פֿלעגסט טאָרן |
דו
פֿלעגסט דאַרפֿן |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) פֿלעג(ט) טױגן |
ער (זי, עס) פֿלעג(ט) טאָרן |
ער (זי, עס) פֿלעג(ט)
דאַרפֿן |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר
פֿלעגן טױגן |
מיר
פֿלעגן טאָרן |
מיר
פֿלעגן דאַרפֿן |
1-ое (мы) |
|
איר פֿלעג(ט) טױגן |
איר
פֿלעג(ט) טאָרן |
איר
פֿלעג(ט) דאַרפֿן |
2-ое (вы) |
|
זײ פֿלעגן טױגן |
זײ פֿלעגן טאָרן |
זײ פֿלעגן דאַרפֿן |
3-ье (они) |
Будущее (простое) время
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך װעל טױגן |
איך װעל טאָרן |
איך װעל דאַרפֿן |
1-ое (я) |
|
דו װעסט טױגן |
דו װעסט טאָרן |
דו װעסט דאַרפֿן |
2-ое (ты) |
|
ער װעט טױגן זי װעט טױגן עס װעט טױגן |
ער װעט טאָרן זי װעט טאָרן עס װעט טאָרן |
ער װעט דאַרפֿן זי װעט דאַרפֿן עס װעט דאַרפֿן |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר װעלן טױגן |
מיר װעלן טאָרן |
מיר װעלן דאַרפֿן |
1-ое (мы) |
|
איר װעט טױגן |
איר װעט טאָרן |
איר װעט דאַרפֿן |
2-ое (вы) |
|
זײ װעלן טױגן |
זײ װעלן טאָרן |
זײ װעלן דאַרפֿן |
3-ье (они) |
Предбудущее время
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
איך װעל האָבן געטױ'גט |
איך װעל האָבן געטאָ'רט |
איך װעל האָבן געדאַ'רפֿט [געדאָ'רפֿן] |
1-ое (я) |
|
דו װעסט האָבן געטױגט |
דו װעסט האָבן געטאָ'רט |
דו װעסט האָבן געדאַ'רפֿט [געדאָ'רפֿן] |
2-ое (ты) |
|
ער (זי, עס) װעט האָבן געטױ'גט |
ער (זי, עס) װעט האָבן געטאָ'רט |
ער (זי, עס) װעט האָבן געדאַ'רפֿט [געדאָ'רפֿן] |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
מיר װעלן האָבן געטױ'גט |
מיר װעלן האָבן געטאָ'רט |
מיר װעלן האָבן געדאַרפֿט [געדאָ'רפֿן] |
1-ое (мы) |
|
איר װעט האָבן געטױ'גט |
איר װעט האָבן געטאָ'רט |
איר װעט האָבן געדאַ'רפֿט [געדאָ'רפֿן] |
2-ое (вы) |
|
זײ װעלן האָבן געטױ'גט |
זײ װעלן האָבן געטאָ'רט |
זײ װעלן האָבן געדאַ'רפֿט [געדאָ'רפֿן] |
3-ье (они) |
Повелительное наклонение
В идиш повелительное
наклонение образуется:
а) – с помощью
глагольной основы
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
טױג! |
טאָ'ר! |
דאַ'רף! |
2-ое (ты) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
טױ'גט! |
טאָ'רט! |
דאַ'רפֿט! |
2-ое (вы) |
б) – с помощью
вспомогательного глагола לאָזן или זאָלן для образования 3-его лица повелительного
наклонения в ед. ч. и мн. ч. На
русский язык можно перевести, как «Пусть он + инфинитив
глагола»
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
לאָז [זאָל] ער טױגן! |
לאָז [זאָל] ער טאָרן! |
לאָז [זאָל] ער דאַרפֿן! |
3-ье (он, она, оно) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
לאָזן [זאָלן] זײ טױגן! |
לאָזן [זאָלן] זײ טאָ'רן! |
לאָזן [זאָלן] זײ דאַ'רפֿן! |
3-ье (они) |
в) – с помощью לאָ'מיך и לאָ'מיר для образования побудительной формы
повелительного наклонения. На русский язык можно перевести, как «Давай(те)-ка + инфинитив
глагола»
|
טױגן (годиться) |
טאָרן
(сметь) |
דאַרפֿן
(иметь надобность) |
лицо |
|
Единственное
число |
|||
|
לאָ'מיך טױגן! |
לאָ'מיך טאָרן! |
לאָ'מיך דאַרפֿן! |
1-ое (я) |
|
Множественное
лицо |
|||
|
לאָ'מיר טױגן |
לאָ'מיר טאָרן |
לאָ'מיר דאַרפֿן! |
1-ое (мы) |